De Belastingdienst heeft het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag gevraagd twee studies uit te voeren naar de effectiviteit van belonen in de context van belastingen: een literatuurstudie en een experimentele studie. De aanleiding voor deze opdracht is de wens van de Belastingdienst om de naleving van belastingwet- en regelgeving door burgers en ondernemers (belastingplichtigen) te bevorderen. Naast de gebruikelijke interventies, zoals dienstverlening, controles, het corrigeren van fouten en eventuele sancties voor niet-naleving, is de Belastingdienst ook geïnteresseerd in de werking en effectiviteit van alternatieve vormen van handhaving en gedragsbeïnvloeding, zoals belonen.
Het literatuuronderzoek
Dit literatuuronderzoek heeft tot doel om in kaart te brengen: a) of er empirische studies zijn uitgevoerd op het gebied van belonen in de context van belastingen, zowel in het veld als in laboratoriumstudies waarin de werkelijkheid wordt gesimuleerd in een gecontroleerde omgeving, b) welke typen beloningen zijn onderzocht, en c) welke effecten deze beloningen hebben op de naleving van belastingwet-en regelgeving (in dit rapport aangeduid als belastingcompliance) of op gerelateerde factoren, zoals andere indicatoren van de bereidheid om aan belastingverplichtingen te voldoen (in dit rapport aangeduid als belastingmoraal) of het vertrouwen in de belastingautoriteit.
Het experiment
Dit experimentele onderzoek is een vervolg op ons literatuuronderzoek. Het doel van dit experiment is om te onderzoeken of verschillende typen beloningen een positief effect kunnen hebben op belastingcompliance. We onderzoeken dit niet direct bij belastingplichtigen in de praktijk, maar simuleren in plaats daarvan een scenario waarin deelnemers belastingplichtig worden gemaakt en onderzoeken of zij de geldende belastingregels in het experiment naleven. Specifiek richten we ons in dit experiment op één aspect van belastingcompliance: de keuze om inkomen te rapporteren voor de inkomstenbelasting. Ook onderzoeken we of beloningen van invloed zijn op het vertrouwen in de belastingautoriteit en de belastingmoraal.
Bekijk het literatuuronderzoek
Bekijk het experimenteel onderzoek